Монгол Улсад хүүхэд бүр элэг бүтэн, гэртэй, өдөр бүр хоол, ундтай, гадуурхуулалтгүй байх эрхтэй.
----------------------------------------------------------------------------------
РОВИНСКИЙ П. А.
"МОИ СТРАНСТВОВАНИЯ ПО МОНГОЛИИ."/1870-1873/
///...Итак, пообедавши без дальних бесед, мы отправляемся, заплативши повару, который, отпустивши все кушанья, не замедлил предстать в грязном переднике и с грязною тряпкою в руках...
А за возом, как тюльпан среди серой степи, мелькнуло что-то красное: эта была девочка в красной шубке — лет 14 или 15. Высокая не по летам, она имела совершенно детский склад и вид. Шубка, крытая шелковою материею, перехваченная на талии простым черным поясом с серебряною пряжкой, украшенной крупным кораллом, обрисовывала ее тонкий, гибкий стан, и, спускаясь только до половины голени, выказывала маленькую, стройную ногу, которой не могли обезобразить даже неуклюжие китайские сапоги, с толстою в два пальца подошвой и с обрубленным носком; она казалась оттого еще выше, точно стояла на пьедестале, как будто сразу поднялась и выросла из своей шубки. Из-под шапочки, с остроконечною голубою верхушкой и с загнутыми вверху полями, подбитыми соболем, выбивались густые волосы, черные, с естественным лоском, и спускались сзади густою косой вдоль спины ниже пояса, вместе с двумя красными лентами, падающими с шапки. Прелестью дышалося детское личико, не имевшее резких черт монгольского типа — широких скул и узких косых глаз, не нарумяненное, не набеленное, свежее, детски-нежное, не успевшее ни загореть, ни полинять от времени. Не было на ней никаких украшений: ни серег, ни ожерелий; голая шея и открытая грудь, окаймленная собольей опушкой ворота шубки; не боится она ни ветра, ни мороза, ни любопытного взгляда. Поровнявшись с нами, она остановилась, и хотела стать на колени перед Чеченом, но тот, как истинный кавалер, не допустил ее до этого: быстро поднял ее, взявши за руки, и, положив свои руки ей на плечи, занялся разговором. Она внимательно слушала его, быстро отвечала и наивно смеялась; большие черные глаза, в которых ничего нельзя было видеть, кроме глубины и непроницаемости, смотрели так прямо и весело, а между розовых, прелестного склада, губ, выступал ряд необыкновенной белизны зубов, крупных, но ровных и частых. Старик Чечен говорил ей что-то такое, от чего она улыбалась и по временам потупляла глаза, пряча их под длинными бархатными ресницами, а смуглые щечки ее загорались румянцем.
Эта девочка — собственность того самого китайца, который проехал на возу с сырыми шкурами. Он купил её маленькою у бедного монгольского семейства, вспоил, вскормил, держал в холе и неге, и теперь, хоть она еще не дозрела, но стройна и прелестна, он делает её своею женою: это должно совершиться в тот именно день, который в календаре обозначен счастливым для брака. Теперь она ходила со своим обладателем в последний раз перед замужеством повидаться с родными...///
----------------------------------------------------------------------
Цатгалан хүний үг: "-Ер нь хүүхдүүдийн хоолны мөнгийг эцэг, эх нь хариуцдаг байх ёстой. Хоолны мөнгөөр нь багш нарынх нь багш нарынх нь цалинг нэмэх ёстой."
"Ардын Эрх". 1996.7.03:
"...Нийслэлийн Хайлаастад 5 хүүхэдтэй өрх толгойлсон эмэгтэйн 13 настай охин нь тураалын улмаас хэвтэрт орж, улмаар менингит тусч нас барав. Өвөрхангай аймагт нэг айлын 9-12 насны хоёр хүүхэд үхсэн адууны сэг зулгааж, түүнийхээ хажууд өлбөрчээ. Сухбаатар аймгийн хилийн хорооны ойролцоо 10-аад хоног хэлэн дээрээ юм тавиагуй 16 настай хүү өлбөрч үхснийг Засаг дарга нь оршуулжээ. Баянхонгор аймгийн Өлзийт сумын 5 дугаар багын иргэн Ж. 6 ам бүлтэй. Цэргээс ирсэн хүү нь тураалын улмаас..." энэ мэтчилэн 90-ээд онд эрээлжлэн гарч байсан мэдээнууд өнөөдөр-2020 онд тасраагуй байна.
Монголын 50-60 ТВ-ээр тарган, цатгалан, дуулсан, инээсэн, бүжиглэсэн, налайсан суусан, эм сурталчилсан, корей кино, хоол хийсэн, ярилцлага өгсөн хүмүүсийг л үзүүлэхээс биш, -ядарсан, туйлдсан, өлссөн хүмүүс, хүүхдүүдийн амьдралыг /гэмт хэрэгт холбогдохгүй л бол/ бараг огт харуулдаггүй нь яасан гунигт байдал вэ?
Дэлхий дээр кино хийдэг бараг 150 улс бий. Гэтэл
2000 оноос Монголын 50-60 ТВ-ийн дэлгэцнээ Корей гэх ганцхан улсын кинонууд өдөр бүр монголчуудын толгойг угааж байдгыг зогсоодог ч болоосой. Үндэстний Аюулгүй Байдлын Зөвлөл, Авилгатай Тэмцэх Газар нь яагаад тоохгүй байна?
Монголчуудын цөөнх нь хэт ядуу амьдарч байхад, нөгөө цөөнх нь хэт ядуу амьдарч байна. Монголд маш олон хүүхэд маш ядуу амьдарч байна. Талх ч үгүй хаяа өнждөг тэдэнд зурагтаар гардаг баячууд Зайсанд биш Тэнгэртээ 500 жил амьдрах юм шиг санагддаг байж болох юм...
Сургуульд өгдөг үдийн цайгаар гол зогоодог хүүхдүүдийн амьдралыг өдөр бүр үзүүлээч.
Улаанбаатарт байнга өлсөж амьдардаг олон мянган хүүхэд байна. Бага ангийн хүүхдүүдэд үдийн цай өгдөг болсноос хойш хүүхдүүдийн хичээл таслах нь илт багассан гэж багш нар ярьдаг болсон. Үдийн хоол болгоход хүүхдүүд бүүр ч идэвхтэйгээр сургуульдаа ирэх нь.
Сонгино Хайрхан дүүрэг гэхэд л 2019 оны байдлаар өрх толгойлсон эмэгтэй 3000 гаруй байв. Тэд хүүхдээ орхиод ажил хийж чадах уу? Тэд өлөн зэлмүүн амьдарч байгаа нь мэдээж.
Ядуу айл, тэдний хүүхдүүд зурагтаар гарахын тулд заавал онцгой үйл явдал тохиолдол тохиолдох ёстой ажээ:
Ээж нь урлагийн үзлэгтээ бэлдээд ирье, миний хүүхдүүд гэртээ тоглоод байж байгаарай" гэж хэлээд цэцэрлэгийн үйлчлэгч бүсгүй дэрсхэн хүүхдүүдээ үнсээд гарчээ. Харах хүн байгаагүй тул хаалгаа гаднаас нь түгжив. Гэхдээ тэр үнсэлт эцсийнх байж. Албан үүрэг буюу ойн баярын концертын бэлтгэлээсээ иртэл гурван охин нь нүд хальтрам төрхтэйгээр амь насаа алдчихсан угтах нь тэр. Охид ердөө 2-5 настай байжээ. Хамгийн бага нь 1 ой 6 сартай бол хоёр эгч нь дөрөв, таван настай... Эрхлэгчийнхээ тушаалын дагуу ажилдаа очсон хойгуур энэ эмгэнэлт явдал тохиож.\
"2020.3.13-ны өглөөны 6:00 цагаас эхлэн томоохон зах, худалдааны төв, автовокзал, орц хонгил, гудамж, талбайд тэнүүчлэн амьдардаг, гэр орноосоо дайжсан, архины хамааралтай 299 иргэнийг илрүүлж, эрүүл мэндийн тусламж үзүүллээ" гэсэн ТV5-ийн сурвалжлагыг олон хүн үзсэн байх. Тэднийг түр байранд байлгах гэнэ. Дэлхийг хамарсан короновирус дэгдээгүйсэн бол нийгэмдээ хаягдсан эдгээр хүмүүс өнөөдөр тарчилсаар байхсан билээ. Дэлхийн тахал намдангууд эднийгээ хөөгөөд гаргах уу?!
1990 онд ардчилалын баг өмссөн этгэээдүүд Монголын баялагыг луйвардан, мэхлэн, хууран авсан бөгөөд өнөөдөр тэд, тэдний үр хүүхдүүд төр, засгийн толгойд удам дамжин сууж байна. Тэд монголчуудын залхуу, арчаагүйг гайхан Зайсанд хэвтэж байна.
Цатгалан хүний үг: "-Ер нь хүүхдүүдийн хоолны мөнгийг эцэг, эх нь хариуцдаг байх ёстой. Хоолны мөнгөөр нь багш нарынх нь багш нарынх нь цалинг нэмэх ёстой."
"Ардын Эрх". 1996.7.03:
"...Нийслэлийн Хайлаастад 5 хүүхэдтэй өрх толгойлсон эмэгтэйн 13 настай охин нь тураалын улмаас хэвтэрт орж, улмаар менингит тусч нас барав. Өвөрхангай аймагт нэг айлын 9-12 насны хоёр хүүхэд үхсэн адууны сэг зулгааж, түүнийхээ хажууд өлбөрчээ. Сухбаатар аймгийн хилийн хорооны ойролцоо 10-аад хоног хэлэн дээрээ юм тавиагуй 16 настай хүү өлбөрч үхснийг Засаг дарга нь оршуулжээ. Баянхонгор аймгийн Өлзийт сумын 5 дугаар багын иргэн Ж. 6 ам бүлтэй. Цэргээс ирсэн хүү нь тураалын улмаас..." энэ мэтчилэн 90-ээд онд эрээлжлэн гарч байсан мэдээнууд өнөөдөр-2020 онд тасраагуй байна.
Монголын 50-60 ТВ-ээр тарган, цатгалан, дуулсан, инээсэн, бүжиглэсэн, налайсан суусан, эм сурталчилсан, корей кино, хоол хийсэн, ярилцлага өгсөн хүмүүсийг л үзүүлэхээс биш, -ядарсан, туйлдсан, өлссөн хүмүүс, хүүхдүүдийн амьдралыг /гэмт хэрэгт холбогдохгүй л бол/ бараг огт харуулдаггүй нь яасан гунигт байдал вэ?
Дэлхий дээр кино хийдэг бараг 150 улс бий. Гэтэл
2000 оноос Монголын 50-60 ТВ-ийн дэлгэцнээ Корей гэх ганцхан улсын кинонууд өдөр бүр монголчуудын толгойг угааж байдгыг зогсоодог ч болоосой. Үндэстний Аюулгүй Байдлын Зөвлөл, Авилгатай Тэмцэх Газар нь яагаад тоохгүй байна?
Монголчуудын цөөнх нь хэт ядуу амьдарч байхад, нөгөө цөөнх нь хэт ядуу амьдарч байна. Монголд маш олон хүүхэд маш ядуу амьдарч байна. Талх ч үгүй хаяа өнждөг тэдэнд зурагтаар гардаг баячууд Зайсанд биш Тэнгэртээ 500 жил амьдрах юм шиг санагддаг байж болох юм...
Сургуульд өгдөг үдийн цайгаар гол зогоодог хүүхдүүдийн амьдралыг өдөр бүр үзүүлээч.
Улаанбаатарт байнга өлсөж амьдардаг олон мянган хүүхэд байна. Бага ангийн хүүхдүүдэд үдийн цай өгдөг болсноос хойш хүүхдүүдийн хичээл таслах нь илт багассан гэж багш нар ярьдаг болсон. Үдийн хоол болгоход хүүхдүүд бүүр ч идэвхтэйгээр сургуульдаа ирэх нь.
Сонгино Хайрхан дүүрэг гэхэд л 2019 оны байдлаар өрх толгойлсон эмэгтэй 3000 гаруй байв. Тэд хүүхдээ орхиод ажил хийж чадах уу? Тэд өлөн зэлмүүн амьдарч байгаа нь мэдээж.
Ядуу айл, тэдний хүүхдүүд зурагтаар гарахын тулд заавал онцгой үйл явдал тохиолдол тохиолдох ёстой ажээ:
Ээж нь урлагийн үзлэгтээ бэлдээд ирье, миний хүүхдүүд гэртээ тоглоод байж байгаарай" гэж хэлээд цэцэрлэгийн үйлчлэгч бүсгүй дэрсхэн хүүхдүүдээ үнсээд гарчээ. Харах хүн байгаагүй тул хаалгаа гаднаас нь түгжив. Гэхдээ тэр үнсэлт эцсийнх байж. Албан үүрэг буюу ойн баярын концертын бэлтгэлээсээ иртэл гурван охин нь нүд хальтрам төрхтэйгээр амь насаа алдчихсан угтах нь тэр. Охид ердөө 2-5 настай байжээ. Хамгийн бага нь 1 ой 6 сартай бол хоёр эгч нь дөрөв, таван настай... Эрхлэгчийнхээ тушаалын дагуу ажилдаа очсон хойгуур энэ эмгэнэлт явдал тохиож.\
"2020.3.13-ны өглөөны 6:00 цагаас эхлэн томоохон зах, худалдааны төв, автовокзал, орц хонгил, гудамж, талбайд тэнүүчлэн амьдардаг, гэр орноосоо дайжсан, архины хамааралтай 299 иргэнийг илрүүлж, эрүүл мэндийн тусламж үзүүллээ" гэсэн ТV5-ийн сурвалжлагыг олон хүн үзсэн байх. Тэднийг түр байранд байлгах гэнэ. Дэлхийг хамарсан короновирус дэгдээгүйсэн бол нийгэмдээ хаягдсан эдгээр хүмүүс өнөөдөр тарчилсаар байхсан билээ. Дэлхийн тахал намдангууд эднийгээ хөөгөөд гаргах уу?!
Хүүхдийн эрхийг хамгаалах байгуулагуудын хамгийн дуртай сэдэв нь наадмын унаач хүүхдүүд. Тэр зөв. Гэхдээ Хойд эцэгтээ яргалуулсаар байгаад 9 настай нялх охин амиа алдлаа. Гэтэл тэр байгууллагуудын дуу хоолой нийгэмд сонсогдов уу танд?! Надад л сонсогдсонгүй. Би чих хатуутай байж магад. Тэднийг л лав чанга хашгирах байх гэж хүмүүс хүлээсэн.
1990 онд ардчилалын баг өмссөн этгэээдүүд Монголын баялагыг луйвардан, мэхлэн, хууран авсан бөгөөд өнөөдөр тэд, тэдний үр хүүхдүүд төр, засгийн толгойд удам дамжин сууж байна. Тэд монголчуудын залхуу, арчаагүйг гайхан Зайсанд хэвтэж байна.
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.